Cập nhật 7/9/2015 - 20:55 - Lượt xem 6158

Cách sử dụng Pedal khi chơi đàn Piano

Khi học đàn Piano, thông thường các bạn sẽ được giáo viên hướng dẫn cách sử dụng bàn đạp (pedal) nhưng để sử dụng tốt và thành thạo bạn cần thực hành nhiều và nắm vững một số nguyên tắc cơ bản.

Các đàn Piano thế thệ trước chỉ có 2 Pedal, các đàn mới hiện nay thông thường có 3 Pedal: una corda, sostenuto, sustain .

Đàn Piano Kawai RX7 H M/PEP

Công dụng của 3 chiếc Pedal này tính từ trái sang phải là: Pedal dùng nhả bàn phím, Pedal dùng giảm tiếng khi chơi ban đêm, Pedal vang. Trong đó pedal vang thường được sử dụng hơn cả.

Cách sử dụng pedal giữa

Tùy thuộc vào loại đàn Piano mà bạn đang chơi mà bàn đạp giữa có thể có hai chức năng khác nhau.

- Bàn đạp sostenuto: Thường có ở những cây đàn Piano truyền thống (or Grand Piano). Bàn đạp sostenuto cho phép nốt nhạc nhất định phải được duy trì trong khi nốt nhạc khác trên bàn phím không bị ảnh hưởng. Nó được sử dụng bằng cách nhấn các nốt nhạc mong muốn, sau đó nhấn bàn đạp. Các nốt nhạc được lựa chọn sẽ tạo ra tiếng vang cho đến khi bạn không nhấn bàn đạp nữa.

- Bàn đạp practice : Nhiều cây đàn Upright Piano (piano đứng thẳng) có một bàn đạp practice ở giữa. Bàn đạp này mutes dây, cho phép bạn nghe những gì bạn chơi nhưng âm thanh khá mềm mại. .
Bàn đạp sostenuto hiếm thấy ở các bản nhạc nhưng có thể tìm thấy trong các tác phẩm của Claude Debussy.

Vậy cách sử dụng pedal vang như thế nào? Trên bản nhạc thì việc sử dụng Pedal cũng được thể hiện bằng ký hiệu Ped (dẫm pedal) và * (nhả pedal). Tuy nhiên có khá nhiều bạn vẫn bối rối khi sử dụng Pedal để thể hiện tác phẩm. Nếu cứ giữ Pedal thì âm thanh sẽ bị vang “um lên” do các nốt được “trộn lẫn” hoà vào nhau kéo dài, không dùng Pedal thì tiếng đàn nghe rời rạc, không mềm mại và không có chiều sâu trong cách thể hiện, ngay đến trong nhiều bản nhạc không ghi rõ cách sử dụng thì các bạn đó cũng không biết chỗ nào dẫm, chỗ nào nhả Pedal …

Nguyên tắc sử dụng pedal vang:

Về nguyên tắc sử dụng pedal vang như sau: Các bạn nên tránh sử dụng Pedal vang ở những quãng 2 (kể cả trưởng và thứ) cũng như không dùng pedal vang khi bài hát đã chuyển sang hợp âm mới. Tại sao lại như vậy ????
Bởi vì khi bạn dẫm Pedal ở những quãng 2 là những nốt có cao độ gần nhau, các nốt sẽ bị “nhoè” làm người nghe khó phân biệt các nốt một cách rõ ràng. Hoặc khi đã chuyển sang hợp âm mới các bạn vẫn tiếp tục giữ Pedal thì các nốt của cả 2 hợp âm cũ và mới sẽ vang lẫn vào nhau. Tạo nên một hoà thanh mới, đôi khi khá khó nghe Các bạn hãy thử chơi hợp âm Đô trưởng (Đồ, Mi, Son), đồng thời giữ Pedal và đổi sang hợp âm Sol bảy (son, si, re, fa) chẳng hạn. Các bạn sẽ thấy điều này khá rõ ràng.
Như vậy Pedal sẽ sử dụng rất hiệu quả khi các bạn chơi các nốt trong cùng hợp âm (appe chẳng hạn), khi có các dấu luyến câu sao cho mềm mại v.v… Trước khi chuyển sang hợp âm mới, chuyển câu … các bạn nhớ nhấc pedal thật nhanh và dẫm ngay khi chuyển sang hợp âm mới, câu mới. Các bạn cần tập luyện việc sử dụng pedal cho thuần thục, nhuần nhuyễn một cách tự nhiên thành phản xạ.
Còn nữa, khi kết cuối tác phẩm Piano thì nếu bạn kết bài bằng một appe, việc dẫm Pedal sẽ cực kỳ hiệu quả, cho tiếng đàn mềm mại, rất Pro.
Pedal được coi như “linh hồn” của cây đàn Piano. Nếu sử dụng đúng cách nó có khả năng tạo ra các âm thanh mượt mà, êm dịu làm rung động lòng người. Tuy nhiên việc xác định thời điểm để sử dụng Pedal không phải đơn giản. Ngay kể cả những pianist chuyên nghiệp cũng không đồng nhất quan điểm trong quá trình thể hiện tác phẩm.

Đối tượng tập đàn:

- Người mới tập Piano:
Đối với các bạn mới tập Piano, nên thật thận trọng trong quá trình sử dụng. Trước tiên nên tuân thủ hướng dẫn của giáo viên. Trong quá trình luyện tập cũng nên lắng tai nghe hiệu quả âm thanh do việc sử dụng pedal của mình tạo nên để từ đó rút kinh nghiệm cho việc sử dụng. Nếu các bạn giữ pedal quá lâu, quá sâu thì âm thanh lại vang um lên, các hợp âm dày đặc được trộn lẫn một cách hổ lốn với nhau, rất khó chịu. Thông thường các bạn sẽ được giáo viên chỉ dẫn cách dẫm Pedal phối hợp đồng thời cùng lúc với tay chơi hợp âm hoặc bắt đầu ô nhịp, phách mạnh.

- Người đã có kinh nghiệm:
Nhưng đối với những người có kinh nghiệm chơi piano lâu năm thì lại có một kinh nghiệm sử dụng Pedal khác hẳn. Đó là việc sử dụngPedal Piano theo kiểu dẫm “lỗi nhịp”. Nghĩa là Pedal sẽ được dẫm ngay sau khi hợp âm được đánh. Tập theo cách này dần dần tạo cho bạn thói quen nhấn bàn đạp ngày sau động tác của tay. Các bạn phải tập luyện nhiều để sao cho tay và chân phối hợp được nhịp nhàng, chân sẽ dẫm chính xác trong khoảng thời gian rất ngắn ngủi để sao cho tiếng đàn được tròn đầy, mềm mại một cách tinh tế, đầy tính nghệ thuật.